Manuscripts:
BL Add 4857
BL Add. 4857 (1669-1690)
British Library, LondonFormer shelf mark: 36
Contemporary: Agiætar historiur Af ymsum kőngum kőngasonumm og Velbordnumm Frgdar mønnumm Vtann landz, þeirra Hreyste ve=rkumm Og Margfølldumm manndőms Giøringumm sem þe=ir ä sijnumm Døgum fr=ømdu, Miøg skiemt=elegar Ad lesa og Heira, Ei Sydur Nitsamlegar, = sier Gőd Dæ=me af ad Draga. Ad Nyu yfer siednar Og forbetradar Med stoorre Kostgifne Af Erugøffgum Vysum og Vir=dulegum Høfdings Manne Ma=gnuse Jonßyne Ad Vigur, og Sydann Ad Hanns forlæ=ge Vskrifadar. Anno 1669.1. (1v:1-1v:17) Table of contentsIcelandicþessar eptter fijlgiande Saughur og æfinntijr hefur þesse Bők Jnne ath hallda_: af Gaunguhrőlfe ----- 1. af Appollanijo ------2. af Giafa Ref ------ 3. af Sórla sterka ------ 4. af Hlfe konge og hanns reckum --- 5. af Aulkofra. ----- 6. af Slisa Hrőa ------- 7. af Markwlfe ------ 8. af Jsleijfe Bijskup ----- 9. af Fertram ------ 10. af Mijlno manne ----- 11. af Artus konge og hanns kóppv, Herra Jvent. – 12. af Greijfa Bertam af Rösilien – 13. af Meijstara Paule ---- 14.2. (2r:1-27v:40) Göngu-Hrólfs sagaIcelandicSagann af Gøngu HroolfeI CAP.Þad er vpphaf  søgu þessare, ad Hreggvidur er kongur nefndur, hann ried fyrer Gar=da rijke, hann var rijkur kongur, og vinsæll af alþyduenn S er margur Hann lst ei trua Suo Ölijklegum hlutumm, huorier þö vijst skied hafa, sem þeir skrifader eru hefur þad Annar heirt og sied sem ei Hefur Annar, enn Gude er ad þacka allur gödur Sigurskrifad og endad  strandselium af Thorde IONSsyne þann xvi Dag Aprijlis Anno Domini M. DC LXIX. TI M.E.H.Note: 26 chapters.3. (28r-56v) Apollonius from TyreIcelandicEin Agiäet og Føgur Historia Wmm Kőng Apollonius J Huørre, luckunnar og veralldarinnar östødugleike skrifast, miøg Nitsamleg ad heira og lesa. prentud J kaupmannahafn, af Christen Jenssyne Wering Acad. og Bokþryck=iara. Anno 1660Note: Rasmus Nyerup gives a similar title in Almindelig Morskabslaesning (Copenhagen, 1816, p. 169).3.1. (28r:9-28r:35) To the readertil lesaranns.Luckann opt hiä lijdumm staar, lyka suo i Burtu gaar, þui minnst þä varer meider mann, mötgangur og őluckann.Giefe þier Jesus gifu þ ad ganger hanz Jafnann vegumm , So Heimsinnz eftter Hygd og kross. himneskt odlist dyrdar hnoss.Skrifud Anno M DC LXIX.3.2. (28v:1-28v:42) PrefaceFormlenn.J þessare Bök (sem er dycktud vmm þä micklu o luc=ku og mötgang Apollonius kongz) kann madur fyrst fagurlega ad Siä og skoda, so sem J einum speigle, og Siönarglere, huorninn httad er mannsinnz lijfe hier  Jø=rdunnemed stadføstu trunadar trauste, þar til ad þad meige snuast til gödz enda, og ganga betur3.3. (29r:1-56v:48) Apollonius sagaSagann af Apollönius konge til Tyro.Þar rijkte einn kongur i Antiochia, sem hiet Antiochus, af huoriumm konge, sama borg fieck sitt nafn, so ad hun kalladist Antiöchia, af kong Antiocho. Nockrumm tijma dur enn hanz drottning andadist, ätte hann vid henne eina dö=tturHøfumm vier ei heirt af þeßare Søgu neitt greinelegar, enn nu er talt, og lender hier nu vid ad seigia af Apolle konge og hanz micklumm mannra unumm4. (57r:1-60v:19) Gautreks sagaIcelandicSAGANN AF GIAFA REF Reyns syne.Gautrekur var köngur ne=fndur, Hann Riede fyrer Gautlande, mi=kill Hermadur og Høfdinge, Hann Var son Ga=uta kőngz, mikill Høfdinge i þeire tijdEnn Nere jarl Vard Brddaudur, og drottning. Gautreks köngz, og var Druckedt er=ffe effter þaug,Skriffuadt og endadt  skarde ii skardzstrønd J Øgur sueit, þann 29. Decembris Anno 1669. af Thőrde JőnßyneNote: Extract5. (61r:1-74r:36) Sörla saga sterkaIcelandicSagann af Saurla hinumm sterka.I. CAP.J þann tma Sem Hlfdn köngur Brønukongurfostre stijrde Sv=þiöd hinne kølldu, er hann Vann af Agnar hinum Audga, enn sette Astrő mg sinn yfer Englandog er eigi getid þar vm huort þeim hefur audid ordid barna ędur eigi epter sig.1670. 5 JänüariNote: Version A. 19 chapters6. (74v:1-81v:11) Hálfs saga og HálfsrekkaIcelandicSagann af Hlfe Kőnge Og Hlfs ReckummHlfur Hiet kőngur er bíő  Hlfreksstødumm, Hann ried fyrer Hørdalande, Hann tte Signu dottur kongzinns af waurs. kollur Hiet Hirdmadur köngzGeyrmundur Heliarskinn nam medalfellzstrønd J Breyda fyrde. yre Hiet döttur Hannz og er þadann mikil tt kominn.1670. 10 Jänuarij ad skarde. TI.7. (81v:1-85r:22) Ölkofra þáttrIcelandicÞttur af Aulkofra.Þőrhallur Hiet Madur Hann biö J bl=skögumm  þorhallzstódumm, hann Var Vel fir eigande, og helldur Vid alldur er þeße saga giørdest, lijtill var hann og liöturför þorkell aþ heimbeþe til broþþa frnka sijnz, og høfþu þeir hina bestu frænþseme meþ vinttu, hiellst þaþ meþan þeir lifþu.Actum skarde Anno MDCLXX. Xij. Januarij. TI8. (85r:23-88v:36) Hróa þáttr heimskaIcelandicHystoriann Af slisa HrooaÞann tijma er sueirn kongr Riede fyrer Danmork, var þar  ve=tur s madur med Honum er Hröe Hiet, hann var ad sijnd og Jfer=litumm, frijdur og mannborlegurenn kona hanz virdtest øllumm forvitre, kom af þeim üt margt Gøfugra manna J Englande,Skrifad og endad ad Skarde af Thorde Jőnßyne Anno MDCLXX. þann 13 Jnuarij9. (89r-96r:33) Salomons saga ok MarkólfsIcelandicLfsaga Markőlfs, og Samtal þeirra Salomőns kőngs Ens wijsaA Daugumm þeim er Salömon kongur Sat i Hsæ=te sijnz fødurz Dvidz, fullur Vitsku og Vijsdömz, leit hann mann mikinn J Høll sinne, sem neffndest Markölfur, þußlega liöt=ann og őfrijdannog Reijste sijdann hejm aptur, thil sinna Heimkinna, og sat þadann af vmm kirt, og høf=umm vier ei heirt mejra edur merkelegra frä honumm sagt,Skrifad og endadt  skarde aff þőrde Jőnßyne. Anno 1670. þann 17. Dag Jnűarij.10. (96v:1-97v:7) Ísleifs þáttr biskupsIcelandicÞattur af Jsleyfe Biskupe.Þad er sagt Ad Jsleijfur son Gyssurar enns huijta var madur Vrn og ecke mickill vexte, manna Vinslasturhann suarade: þä kiemur mier hann Jaffnann J hug er eg hej=re gödzmann geted, þui suo Reijndumm Vier hann.11. (97v:8-109v:35) Fertrams saga ok PlatosIcelandicHier byriast Fertrams saga sem fyrr strde Fracklande hinu göda.I Capitule.ARenus hiet köngur miøg megtugur og Audugur, af þeim øllumm Dijrmætumm hlutumm sem J heiminum kunnu ad fstgaf nu Rősit dverginumm þri kastala epttir loffan sinne, enn Fertram stiorn=ade Fracklande til Elle,og lwkum vier nu þeßare søgu, Geyme Gud þann sem skrifade, las og til = hlydde.Skriffad og endud Fertrams Saga af þörde Jönßyne,  Skarde vid Skøtufiórd .7. Martij. Anno 1670.Note: 14 chapters.12. (110r:1-113r:34) The master thiefTranslated by Magnús Jónsson digri í Vigur.Icelandicæfinntijr Af Einum Brøgdottumm mijlnumanneFordumm daga var einn Edalmadur rdande yfer nockrum stødum J einu Pltze, huorz ei verdur hier gieted. og  medal annara J hanz vmmdme, Verdur þeß gieted, ad ei einu þorpe þui hann var stiörnande sat einn mijlnumadurVard hann frőmur madur þadann J fr, og var honum ei utann meinlaust eignad.Enn nu  nijtt skriffad og endad ad skarde Vid skøtufiørd Af þőrde Jönßyne 8 Martij -70.Note: Similar to Der Meisterdieb in Grimm´s Hausmärchen (1843).13. (113v:1-133v:39) Ívens sagaIcelandicSagann af Artus KongeI. Capitule.Hinn gite ägite artus kőngur Ried fyrer Einglande semmørgumm mønnumm er kunnugt, hann Vard vmm sijder keijsare yffer Römaborgþuj hann elskar nu fru sijna Og hun hann, Og gleimer hann nu Øllum Volkum og Vandrædum, af þeim mickla fagnade, er hann hafde Af Vnnustu sinne,Note: 14 chapters.14. (134r:1-139r:38) Bertrams sagaIcelandicÆfintijr af Greijfa Bertram af Rosilien ok eirne bartskera dottr af Bononien.I. Capitule.J wallande Fordum daga til Bőnoni=en var eirn Doctor i læknis konstinne, huor ed tte eina dottr er var miog frijd litz og heidarliglifde hun sva med sijnum kiæra ecktamanne Greijfa Bertram morg r þar eftter i Christelegum kiærleijka og gődre Vnadsemd.Note: 7 chapters.15. (139v:1-143v:33) ÆfintýrIcelandicÆfinntijr af einum MeijstaraSvo er sagt at Paűlűs het eirn agiætűr meijstare sem optt hefur verit, enn þö var þesse einkannligr til Wisku og frammsijneFőr hann sva i brott fra Meijstaranum og kom alldre afftur. Er þetta æfinntijr skrifad ødrum til vid vórunar, at þeir take hőf=lega heimslucku þessare, þviat luck=ann er fallvóllt, hverful og  stódug,skrifad ath Wigur vid Jsafiardar Diup af Jőne Biórnssijne, Anno 1690. D. 25. Jän:
CodexPaperii, 143, ii320mm x 185mmCrown above hornContemporary foliationGood240mm x 117mmYesNote: Written in dark brown ink in long lines with 37 to 43 lines per page. The title page is written in 2 paragraphs, the first line is the longest, and then the lines get narrower and narrower towards the end of the paragraph, like many title pages in printed books. Ölkofra þáttr does not have chapter counting, but the text starts in new lines instead. On fols. 78r-81r verses are indicated with a "v" in the margins. On fols. 44v:40-45r:6 verses are written in a different script and are indicated with a "v" in the margins. The margins on fols. 1-129 are either grooved or drawn. On fols. 129v:13-143v, written by Jón Björnsson, the ink is brighter and the margins are narrower. Written area for fols. 1-129: c. 240mm high, 115mm wide, for fols. 130-143 240mm high, 120mm wide Þórður JónssonKurrentMajor
Info: Fols. 1-129v:12 were written by Þórður Jónsson.
UnknownKurrentMinor
Info: Fol. 129v:13-43 was probably written by hand 2 of AM 148 8vo.
Jón ÞórðarsonKurrentMinor
Info: Fols. 130r-133v were written by Jón Þórðarson. identity ref uncertain
Jón BjörnssonKurrentMinor
Info: Fols. 134r-143v were written by Jón Björnsson. identity ref uncertain
Moderate
  • Border: Title page: ornamented frame, ca 1.5cm wide (ca 3cm on bottom) top: stairways-meander (looks like little squares), 2 interlaced meanders to the left and 4 at the bottom, leaf ornament to the right, between 2nd and 3rd line of writing again a meander.
  • Initial: Often decorated initials at saga and chapter beginnings, usually over 2 lines; on fols. 13v, 14v, 15r, 71v, 74v and 81r over 3 lines; on fols. 69v and 89r over 4 lines; on fols. 28v and 61r over 5 lines. Initials on fols. 13v, 15r, 81v, 85v and 96v with little faces drawn inside the initial.
  • Paratext: Catchwords on each page, on right bottom margin, with flourish beneath them, except on fol. 57r; on fol. 101v an animal is drawn around the catchword; on fol. 121v the catchword is underlined with a drawing of an animal’s head, hand and pointing fingers; on fol. 122r there are two hands drawn around the catchword.
Low
    Additions and corrections to the text in margins (same hand or different? some probably by Jón Björnsson). Stamp of British Library (picture of a crown, with "British Museum" written in half-circles around it) on fols. 11v, 22v, 35v, 48v, 65v, 77v, 91v and 113v. On fols. 1v and 143v there is "MUSEUM BRITANNICUM" stamped in red ink. Fol. 27v, bottom margin: "13 Arker." Fol. 113v:1: "edur herra Ivent." added to the rubric probably by Jón Björnsson. From fol. 85r on hardly any marginalia.
Moderately decorated (later)
The current binding from 1898 is a standard British Museum half binding; black leather corners and spine, rest navy blue, gold imprints along corners (where black and blue leather meet), paste-downs blue marbled paper, gold imprint on spine "ICELANDIC SAGAS. BRIT. MUS. - PRESENTED BY SIR J. BANKS, BART. ADDITIONAL 4857"; on top of spine sticker "113", on bottom sticker "d". Note: The leaves are mounted on guards, the quires consist of single leaves. No information about former quires or the original structure of the manuscript is available.
1669-1690
Sir Joseph Banks: OwnerThe manuscript, along with others, was sent to Sir Joseph Banksbetween 1773 and 1779. Sir Joseph Banks gave the manuscript to the British Library either on 9 January 1778 or on 16 March 1781.
Last update: 2017-09-26

 

Contact

M. J. Driscoll
Department of Nordic Studies and Linguistics
University of Copenhagen
Njalsgade 136 & Emil Holms Kanal 2
DK-2300 Copenhagen S
Denmark